Johanna Marie Frejoles Sa kawhaan ug upat nako katuig ining kalibutana, kausa ra gyud ko nakasulay ug lantaw sa ilalom sa kadagatan. Kadto rang nisulay ko ug tuslob sa makadiyot para makakita ug mga butanding sa Oslob. Human ato, wala gyud ko nagtuga-tuga ug usab pa. Kini tungod kay ako adunay thalassophobia, o ang lagiting nga kahadlok sa kalapad ug kalawom sa kadagatan. Kung ako mahimutang ug gamay nga bangka ug makakita sa ka bughaw sa dagat, malipong na dayun ko, kasukaon, ug pamati nako mura ko ug lamyon padulong sa ilalom.
Tungod niini, wala pa gyud ko nakasulay ug diving or bisan man lang, mag-snorkeling tungod ani nga phobia. Wala pa gyud nako natagamtaman, bisag pasiplat lang, kung unsa gyud ka maanindot ang kalibutan ilalom sa kadagatan. Apan bisan pa, ako nga lumulupyo aning kalibutana, adunay responsibilidad nga muatiman sa kadagatan. Kung unsa ang akong mga ginabuhat dinhi sa ibabaw, kini maka apektar sa kahimtang sa nagpuyo sa ilalom sa kadagatan.
Niaging adlaw, niapil ko ug usa ka kalihokan, ang #ILuvCebuInstameet nga gipasiugdahan sa I Luv Cebu didto sa Shangri-La’s Mactan Resort and Spa. Kini naatol sa pagsaulog sa Earth Day 2017. And tema sa maong panagtapok kay ‘Love our Seas’. Atol sa among panagtigom, daghan ko ug mga nakat-unan mahitungod sa atong kadagatan. Unang nahisgotan namo mao ang nagkadakong problema tungod sa plastic pollution. Kini mahitungod sa iresponsableng pag-dispose sa mga plastic sa atong katilingban.
Usa pud sa dakong problema nga akong nakita karon ang paggamit sa mga konsumidor ug mga plastic nga produkto nga pwede ra unta nga wala. Usa niini ang pag gamit ug plastic straw. Gikinahanglan ba gyud ba mag straw aron maka inom ta? Dili ba mahimo muinom diretso gikan sa baso?
Tan-awa kining infographic sa ubos para makita nimo kung unsa kadako ang impact sa pag gamit ug plastic straw kada adlaw.
Ang ikaduhang gihisgotan mao ang importansya sa mga corals sa atong kadagatan. Kini gipasiugdahan sa usa sa marine biologist sa Shangri-La nga si Irene Tan. Bag-uhay lang nako nahibaw-an nga ang kining coral, mao diay kining mga liboan ka gamatoy nga species nga ginatawag nga coral polyps. Sensitive ni sila kaayo nga kung makahimamat ug tawo, pwede silang mamatay.
Ang mga coral reefs nagsilbing puluy-anan, ug nursing ground sa mga nagkadaiyang mananap sa atong kadagatan. Mao pud kini ang usa sa mga nag protektar sa atong mga baybayon gikan sa unos ug pagbanlas.
Human sa among hisgotanan, aduna kami’y duha ka aktibidad nga gibuhat – ang pagtanom ug artificial corals ug paghimo og balay sa isda. Malipayon ko nga nisalmot ko ani nga kalihokan atol sa Earth Day 2017. Sa mga niaging tuig, ang akong nabuhat ra ang magtanom ug mga kahoy ug mga mangrove. Nindot nga sa karon tuiga, lahi na pud ang akong nasulayan.
Sa pagkakaron, wala pa gyud nako mabuntog akong kahadlok nga mu diskobre kung unsa man gyud kanindot ang naa sa ilalom niining bughaw nga kadagatan. Ang importante, akoang isulod sa akong alimpatakan nga ako, tawo, ang gihatagan sa gasa ug responsibilidad nga muatiman sa mga linalang nga nagpuyo sa matahom nga kalibutan ilalom sa atong kadagatan.
#Beanisaya is a segment in this blog which features narratives written in the Visayan language.
Disclaimer: Some of the photos with no Bean in Transit logo are from Shangri-La’s Mactan Resort and Spa’s Facebook page.